داستان تکراری هوای ناسالم مشهد؛ نقطه سر خط | تکلیف مازوتسوزی نیروگاه توس چه میشود؟
کلانشهر مشهد پس از تحمل ۲۶ روز پیاپی آلودگی ناشی از سوختهای فسیلی فقط ۲ روز طعم هوای سالم را با بارندگی اخیر چشید اما از ۱۵ آذر دوباره شاخصها بهسرعت به محدوده ناسالم بازگشتهاند.
به گزارش شهرآرانیوز؛ کلانشهر مشهد پس از تحمل ۲۶ روز پیاپی آلودگی ناشی از سوختهای فسیلی فقط ۲ روز طعم هوای سالم را با بارندگی اخیر چشید اما از ۱۵ آذر دوباره شاخصها بهسرعت به محدوده ناسالم بازگشتهاند.
این در حالی است که پیش از این دوره نیز شهر ۲۷ روز متوالی آلودگی ناشی از گرد و غبار را تجربه کرده بود؛ رکوردهایی که نشان میدهد تنفس در مشهد به یک بحران طولانی و فرسایشی تبدیل شده است.
یکی از اصلیترین عوامل مؤثر بر این شرایط، مسئله مازوتسوزی در نیروگاههاست؛ موضوعی که سالهاست درباره آن بحث میشود اما نتیجه ملموسی حاصل نشده است.
عوارض مازوتسوزی و پیامدهای سلامت عمومی
مازوت یکی از سنگینترین و آلایندهترین انواع سوختهای فسیلی است و استفاده از آن بهویژه در محدودههای نزدیک به شهرها، خطرات گستردهای برای سلامت عمومی دارد. بر اساس دادههای رسمی، مازوت تا ۳۷ برابر حد مجاز سولفور (گوگرد) تولید میکند؛ مادهای که هنگام سوختن تبدیل به گاز SO₂ و سپس ذرات ریز سولفات میشود و بخش مهمی از ذرات معلق زیر ۲.۵ میکرون را تشکیل میدهد. این ذرات میتوانند وارد سلولهای ریه، خون و حتی مغز شده و بیماریهای مزمن ایجاد کنند.
کارشناسان محیطزیست تاکید میکنند که مازوت علاوه بر سولفور بسیار بالا، ترکیبات خطرناک دیگری هم مانند فلزات سنگین، دوده، نیتروژن اکسیدها و مواد سرطانزا در هوا منتشر میکند؛ در شرایط وارونگی دما ــ که در مشهد وقوع آن در زمستان ها بسیار شایع است ــ این آلایندهها ساعتها و حتی روزها در سطح تنفس شهروندان حبس میشوند و اثرات تجمعی شدیدی بر بدن میگذارند.
گزارش رسمی وزارت بهداشت و دستگاههای ملی نشان میدهد که سالانه حدود ۵۸ هزار نفر در ایران بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست میدهند؛ رقمی که بسیاری از کارشناسان آن را یک فاجعه خاموش میدانند.
بیماریهای قلبی، سرطان ریه، حملات حاد تنفسی، سکته مغزی، آسم، ناباروری و اختلالات رشد کودکان از مهمترین پیامدهای آلودگی ناشی از سوختهای سنگین است.
پژوهشها نشان میدهد هر بار افزایش موقت غلظت سولفور و ذرات معلق به طور مستقیم با افزایش مراجعه بیماران به اورژانسهای بیمارستانی، تشدید مشکلات قلبی و تنفسی و افزایش مرگومیر در ۲۴ تا ۷۲ ساعت بعد همراه است. بنابراین مصرف مازوت در نزدیکی یک کلانشهر با سه و نیم میلیون جمعیت، تبعاتی فراتر از «آلودگی» دارد و مستقیم امنیت سلامت عمومی را تحتتاثیر قرار میدهد.
برای پیگیری این مسئله، سراغ مسوولان ارشد استان رفتیم اما آنچه از میان پاسخها بیرون آمد، بیشتر شبیه یک بازی پاسکاری مسوولیتها بود تا ارائه راهحل؛ نه تنها مدیران محیط زیست بلکه شهروندان نیز بارها اعلام کردهاند که هیچکس پاسخ روشن و قطعی درباره زمان و میزان مازوتسوزی نیروگاه توس نمیدهد.
حتی با وجود ارسال گزارشهای محیط زیست، دادستان مشهد نیز بهعنوان مدعیالعموم تاکنون ورود مشخص و مؤثری نسبت به وضعیت هوای مشهد و منبع آلایندگی نیروگاه نداشته است؛ سکوتی که پرسشهای جدی را درباره نقش دستگاههای نظارتی در صیانت از سلامت مردم ایجاد میکند.
یکی از مهمترین مسائل مرتبط با نیروگاه توس، موضوع گوگردزدایی مازوت مصرفی آن است. هرچند انتظار میرود این فرآیند انجام شود اما پاسخ آزمایشهای محیط زیست درباره نمونههای گرفته شده از سوخت مصرفی هنوز اعلام نشده است.
استاندار خراسان رضوی: مخالف جدی مازوتسوزی هستم اما اختیار توقف آن را ندارم
در این میان اظهارات غلامحسین مظفری استاندار خراسان رضوی، تصویر دیگری از ابعاد این بحران به دست میدهد. او اخیرا در نشست «گفت و گوی داغ» در شهر کتاب مشهد در پاسخ به مطالبه جدی جوانان در خصوص وضعیت ماوت سوزی نیروگاه توس با صراحت از مشکلات ساختاری سخن گفت و توضیح داد که ریشه بسیاری از شرایط امروز به تصمیمات اشتباه در سطح کلان برمیگردد.
استاندار خراسان رضوی با بیان اینکه هفت تا هشت نیروگاه در کشور مازوت میسوزانند، تاکید کرد: «مخالف جدی مازوتسوزی هستم.»
وی افزود: سال گذشته نیروگاه توس کامل مازوتسوزی کرد و من هم قدرت اینکه جلوی آن را بگیرم نداشتم؛ این امر، واقعیت تلخی است که نتیجه اشتباه ما در مجلس و تصمیمات غلط آن دوره است و امروز ناترازی انرژی کشور از همانجا شکل گرفته است.
او در ادامه با اشاره به محدودیتهای اجرایی و پیامدهای سراسری افزود: اگر امروز نیروگاه توس تعطیل شود، کشور دچار مشکل میشود.
وی در پاسخ به درخواست جوانان که اگر جلوی مازوت سوزی را نمی توانید بگیرد، استعفا دهید، پاسخ داد: اگر با استعفای من مشکل مازوتسوزی و ناترازی حل میشد، حتما این کار را میکردم اما واقعیت این است که نمیتوان از شرایط تلخ امروز فرار کرد و بین بد و بدتر ما در وضعیت بدتر قرار داریم.
مظفری با بیان اینکه قبول مسوولیت در خراسان رضوی را آگاهانه پذیرفته، زیرا باور دارد که میتوان در این استان کارهایی انجام داد، در عین حال تاکید کرد: محدودیتهای ساختاری، کمبود انرژی، و فشار ملی بر نیروگاهها دست او را برای جلوگیری از مازوتسوزی بسته است.
مسئلهای که چندین سال است شدت یافته و هر سال هم وضعیت بدتر و شدت و حدت آلودگی و تداوم آن افزوده می شود.
کلانشهر مشهد در حالی با موج تازه آلودگی دستوپنجه نرم میکند که پاسخگویی مسوولان همچنان در هالهای از ابهام است. تناقض میان مخالفت اعلامشده با مازوتسوزی و ادامه مصرف آن، سکوت دستگاههای نظارتی، نبود شفافیت و غیبت تدبیر مؤثر همه در کنار هم نشان میدهد که مساله آلودگی هوای مشهد فراتر از یک پدیده فصلی است؛ این بحران آزمونی جدی برای اراده مسوولان استانی در صیانت از سلامت مردم است.
ابهام در سرنوشت مازوتسوزی نیروگاه توس؛ تصمیمگیری در سطح ملی است
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری خراسان رضوی با اشاره به تداوم مازوتسوزی در نیروگاه توس گفت: نحوه، نوع و میزان توزیع سوخت نیروگاهها در سطح ملی و از طریق دیسپاچینگ کشور تعیین میشود و استانها نقشی در این فرآیند ندارند.
علیرضا قامتی افزود: سال گذشته نیز موضوع محدودیت برای نیروگاههای مازوتسوز مطرح شد اما بر اساس سیاستهای کلی کشور این محدودیت اعمال نشد و اکنون نیز استان تابع همین سیاستهاست و امکان تصمیمگیری مستقل را در اینباره ندارد.
وی با بیان اینکه سلامت مردم اولویت ماست، اظهار کرد: در حوزه نصب فیلتراسیون نیروگاه ورود کردهایم اما اجرای اقدامات بهگونهای نبوده که رضایت استان را تامین کند.
او تاکید کرد: دستگاههای مختلف از جمله محیطزیست و دادستانی نیز در این موضوع ورود کردهاند اما بهدلیل ملی بودن سیاستها، تصمیمگیری نهایی نیز باید در سطح ملی انجام شود.
قامتی همچنین بیان کرد: گوگردزدایی از مازوت تحویلی به نیروگاه توس در اختیار استان نیست و نوع و کیفیت سوخت نیز خارج از حوزه تصمیمگیری ما قرار دارد.
معاون عمرانی استانداری گفت: پیگیریهای مرتبط با مازوتسوزی انجام شده و ادامه دارد اما ناترازی انرژی و مشکلات ناشی از آن علت اصلی تصمیمات ملی فعلی در خصوص سوخت نیروگاههاست.
ضمن آنکه یکی از مسائل کلیدی مرتبط با نیروگاه توس، گوگردزدایی مازوت مصرفی است. انتظار میرود این فرآیند بهطور کامل انجام شود، اما پاسخ آزمایشهای محیط زیست درباره نمونههای گرفته شده از سوخت مصرفی هنوز اعلام نشده است.
بررسیها نشان میدهد بخشی از مشکل به نقش شرکت پخش فرآوردههای نفتی بازمیگردد؛ این شرکت مسوول تامین و توزیع سوخت است و در اختیار داشتن آزمایشگاه معتبر و مجهز برای بررسی گوگردزدایی مازوت برعهده اش است. احتمالا فقدان چنین آزمایشگاهی باعث شده تا نتایج آزمایشها بیش از سه ماه با تاخیر اعلام شوند.
تعطیلی مدارس تابع شرایط ویژه است
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری خراسان رضوی و جانشین استاندار در کارگروه اضطرار آلودگی هوا نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا در توضیح روند تصمیمگیری این کارگروه و نحوه اجرای قانون هوای پاک گفت: مسائل مربوط به آلودگی هوا نمیتواند مبتنی بر نظر شخصی باشد. کارگروه بر اساس قانون هوای پاک تشکیل میشود و اعضای آن شامل؛ بهداشت و درمان، آموزش و پرورش، راهنمایی و رانندگی، مدیریت بحران و محیطزیست است و تصمیمات بر همان اساس اتخاذ میشود، شاخصها و مراحل اقدام کاملا در آییننامهها مشخص شده و ما موظف به تبعیت از این چارچوبها هستیم.
علیرضا قامتی با تاکید بر اینکه تصمیمات باید طبق آییننامههای ملی باشد، افزود: اگر خارج از این چارچوب تصمیم گرفته شود، وحدت رویه در سطح کشور از بین میرود. شاخصها از صفر تا ۵۰، ۵۰ تا ۱۰۰ و ... به همین ترتیب تعیین شدهاند و در هر مرحله قانون دقیق مشخص کرده که باید چه اقدامی انجام شود.
او درباره چرایی تعطیلی مدارس طی چند روز متوالی توضیح داد: در ۲ هفته گذشته علاوه بر شاخص آلودگی موج آنفلوآنزا شدت گرفت و علوم پزشکی هشدار داد از اینرو جلسه تشکیل شد و همه اعضا با تعطیلی موافقت کردند اما در این هفته شاخصها به حدی نرسید که کارگروه بتواند مبنای قانونی برای تعطیلی داشته باشد.
معاون استاندار در پاسخ به پرسشی درباره رضایت از اجرای قانون هوای پاک اظهار کرد: به نظر من قانون خوبی است و ارکان و شرایط را دقیق دیده است. آییننامههای ذیل قانون هم این چارچوبها را تکمیل کردهاند اما طبیعی است اگر قانون خوب هم به درستی اجرا نشود، نتیجه مطلوب به دست نمیآید.
قامتی تاکید کرد: تداوم بهروزرسانی آییننامهها از طریق جلسات کارشناسی و هیاتهای اندیشهورزی در حال انجام است ضمن اینکه پیشنهادهای نخبگان و دیدگاههای مردم در این جلسات مطرح میشود و در صورت نیاز بهعنوان مقررات تکمیلی ذیل قانون اضافه خواهد شد اما خروج از چارچوبها عملا امکانپذیر نیست، چون منجر به تصمیمهای متناقض و غیرقابل دفاع میشود.
در بخش دیگری از این گفتوگو موضوع سلامت شهروندان بهویژه کودکان و سالمندان و ضرورت آموزش عمومی مورد اشاره قرار گرفت و قامتی در اینباره گفت: سلامت نسل آینده بسیار مهم است. مردم باید بدانند در این شرایط چه نکاتی رعایت کنند. ما هشدارهای زرد، نارنجی و قرمز را هر زمان که شاخصها به حد رسیدهاند صادر کردهایم و موضوعات هواشناسی نیز اعلام شده است.
۲۶ روز بیتوجهی دادستانی مشهد به مازوتسوزی نیروگاه توس
با وجود ۲۶ روز آلودگی شدید هوای مشهد ناشی از مازوتسوزی نیروگاه توس، دادستانی مشهد تاکنون نقش موثری در پیگیری و اعلام موضع در این رابطه نداشته است.
حسن همتیفر دادستان جدید مشهد میگوید: اطلاعات دقیق محیط زیست هنوز در اختیارش قرار نگرفته و بررسی تاثیر مازوتسوزی بر آلودگی هوا در دستور کار قرار دارد تا حقوق شهروندان رعایت شود.
او با اشاره به وضعیت آلودگی هوای مشهد و نقش مازوتسوزی نیروگاه توس تاکید کرد: تاکنون اطلاعات کافی از سوی محیط زیست درباره سوخت مصرفی و میزان آلودگی به دادستانی ارائه نشده است.
این در حالی است که طبق اعلام جواد غلامی رییس اداره محیط زیست بینالود در ایام آلودگی هوا گزارش وضعیت به صورت روزانه یا هفتگی به دادستانی مرکز خراسان رضوی اعلام میشود.
دادستان مشهد در این رابطه گفت: در جریان آلودگی هوا و شدت آن قرار ندارم اما بهعنوان مدعیالعموم پیگیر حقوق مردم هستم.
همتیفر افزود: بررسی دقیق موضوع و دعوت از مدیرکل محیط زیست خراسان رضوی برای ارائه توضیحات در دستور کار است تا نقش و میزان اثرگذاری مازوتسوزی بر آلودگی هوا مشخص شود و بر اساس آن تصمیمگیری مناسب انجام شود.
همتیفر با تاکید بر جایگاه نظارتی دادستانی بر حقوق شهروندان گفت: دادستانی نقش حمایتی و نظارتی خود را برای حفاظت از حقوق مردم در برابر تهدیدهای محیط زیستی به طور جدی دنبال میکند و پیگیریها تا حصول نتیجه ادامه خواهد داشت.
منبع: ایرنا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
